Solar Jel Akü Nedir?

Solar jel akü bir kurşun-asit akü çeşididir. Kurşun-Asit (Lead-Acid) Aküler 100 yıldan uzun suredir hayatımızın parçası ve şebekeden bağımsız (off-grid) sistemlerde onyıllardır kullanılıyor. 

Temel prensipleri benzer olmakla birlikte Kurşun-Asit akülerin birden fazla çeşidi vardır. Islak hücreli (wet-cell), sulu tip kurşun asit, jel akü, AGM (emdirilmiş cam elyaf) akü gibi çok sayıda kurşun-asit akü çeşidi söz konusudur. Kurşun-asit aküler onyıllardır off grid sistemlerin birinci ve görece ucuz tercihi konumundadır.

Geleneksel kurşun-asit akülerin önemli bazı handikapları vardır. Örneğin elektrolitlerin şarj esnasında buharlaşmaması için  sulu tip akülere düzenli su eklemek gerekir. Solar jel aküler ve AGM aküler bu tarz bir bakıma ihtiyaç duymamakla birlikte sulu tip kurşuna aküye nazaran daha pahalı ve daha kısa ömürlüdür.

Güneş enerjisinden elektrik üreten sistemlerde en yaygın kullanılan batarya modeli solar jel akülerdir.  Solar jel akülerin içinde kurşun asit akülerde olduğu gibi sıvı bulunmaz. Jel aküde akışkanlığı ve buharlaşma oranı daha az olan jel kıvamlı elektrolit bulunur.  

Solar Jel Akü Özellikleri 

İçerisinde jel kıvamlı karışım olması sayesinde yüksek sıcaklıklara ve titreşime karşı daha dayanıklıdır. Ayrıca geleneksel kurşun-asitlere nazaran deşarj derinliği daha yüksektir. Bu özellikleri ve maliyet avantajı nedeniyle yenilenebilir enerji (güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi alanında) alanında ve mobil çözümlerde (denizcilik, kampçı ve karavancılar tarafından) yaygın biçimde kullanılmaktadır.

Solar jel aküleri karşılaştırma kriterleri nelerdir?

Solar jel aküleri nasıl karşılaştırırız? En iyi solar jel akü hangisidir? 100 amper jel akü, 150 amper jel akü ile 200 amper jel akü arasında nasıl bir ayrım var? Neden amper ifadesini kullanıyoruz? Deşarj derinliği ne demek? Jel akü ömrü ne kadar? Bu ve benzeri soruları en etkili biçimde cevaplayabilmek için solar batarya sistemlerini karşılaştırmamızı kolaylaştıracak bazı kriterleri açıklamak gerekir. 

Kapasite

Akü kapasitesi, akünün depolayabileceği toplam elektrik miktarını gösterir. Akü kapasitesi kilowatt saat (kWh) ile ölçülür. Kapasite büyüdükçe depolanan enerji miktarı artıyor demektir.

Türkiye’de akünün kapasitesi belirtilirken genellikle amper saat (Ah) birimi esas alınır. Örneğin herhangi bir internet alışveriş sitesinde X marka bir solar jel akünün ürün açıklamalarında 40Ah, 100Ah, 150Ah, 200Ah gibi değerler görürüz. İşte bu değerler kapasiteye işaret eder.

En basit anlatımla 100 Ampersaatlik bir akü’ye 1 amper yük çeken bir cihaz bağlanırsa, akü bahsekonu yükü 100 saat boyunca besleyebilecek demektir. Kağıt üzerindeki bu değeri kesin kabul etmek pek tabi mümkün değildir. Çevresel faktörler, akünün yaşı ve teknolojisi gibi bir dizi faktör teori ile gerçek arasına mesafe koyar ancak bu durum, ürün açıklamasında belirtilen akü kapasitesini referans alarak seçim yapmamıza engel teşkil etmeyecektir.

Voltaj (Güç)

Akü voltajı, akünün belirli bir anda sunabileceği enerji miktarını gösterir ve kilowatt (kW) ile ölçülür. Kapasite ve voltaj, güneş panellerinden gelen elektriği depolamada ve yükleri besleme noktasında çok yakın ilişki içerisindedir. Bunu şöyle açıklayalım. Yüksek kapasiteli bir akü fazla enerji depolayabiliyor demektir. Voltaj değeri yüksek bir akü ise fazla elektrik kullanan cihazları besleyebilir.

Güneş enerjili sistemlerde kapasite ve voltajda yaygın biçimde tercih edilen bazı kombinasyonlar söz konusu olsa da asıl tercihi sizin ihtiyacınız belirleyecektir. Şebekeden bağımsız bir sistemde hem buzdolabı, hem TV hem aydınlatmayı saatler boyu kullanacaksanız başka, sadece aydınlatma ihtiyacınız varsa başka kombinasyon tercih etmeniz yerinde olacaktır. Kısacası güneş enerjisinin diğer alanlarında olduğu gibi depolama çözümlerinde de seçimi ihtiyacınız belirleyecektir.

Deşarj Derinliği (Depth of Discharge-DOD)

Deşarj Derinliği, en yalın haliyle akünün kullanabileceğiniz şarj miktarıdır. Örneğin 10 kWh kapasiteli bir akünün 7 kWh kapasitesini kullanabiliyorsanız deşarj derinliği (DOD) %70 demektir. Akü araştırması yaparken, ürün açıklamlarına dikkatli bakarsanız üreticilerin aküleri için önerdikleri maximum DOD değerini belirttiğini görürsünüz. Yeni teknoloji bazı akülerde bu değer %100 olarak belirtilirken solar jel akü ya da bazı diğer aküler için daha düşük olduğunu görürsünüz. DOD değeri yüksekse aküden daha fazla verim alıyorsunuz demektir. Zaten DOD değeri ile fiyat arasında doğru orantı söz konusudur. DOD değerini aşmak mümkün olmakla birlikte fiziğin temel yasaları gereği akünün ömrü kısalacak veya arıza yapacaktır.

Solar Jel Akü Ömrü

Hepimizin cep telefonları ve tablet örnekleri nedeniyle iyi bildiğimiz üzere, pillerin performansı ilk aldığımız günkü gibi kalmamakta ve zamanla iyiden iyiye azalmaktadır. Örneğin cep telefonumuzu aldığımız ilk yıl şarj uzun giderken ilerleyen yıllarda aynı gün içinde bir kaç kez şarj etmek zorunda kalışımız bir vakıadır.

Solar aküler ya da cep telefonu pili arasında temelde fark yoktur. Piller doğaları gereği belirli bir ömre, belirli bir şarj döngüsüne sahiptir. Ürün açıklamalarında akülere belirli bir şarj döngüsüne (cycle) ya da zamana (yıl/ay) göre garanti verildiğini görürsünüz. Dolayısıyla, akü tipi kadar üreticisi de önemlidir. Bu nedenle garanti edilen şarj döngüsünün/zamanın arkasında duracak bir üreticinin ürününü tercih etmek yerinde olacaktır.

Solar Jel Akü mü yoksa Lityum İyon Batarya mı?

Solar jel akülerin tercih edilme nedeni kapasite ve fiyatla ilgilidir. Görece daha ucuz olmakla birlikte lityum iyon akülere (pillere) kıyasla daha düşük deşarj derinliği (DOD) değerine sahiptir.

Akü ömrü daha kısa olduğu için birkaç yılda bir değiştirilmesi gerekir. Bazı premium solar jel akü ürünleri daha uzun ömürlü olmakta birlikte muadili konumundaki premium lityum iyon akü (pil) ile kıyaslandığında benzer bir tablo ortaya çıkmaktadır. Garanti kılavuzuna uygun kullanılmaması durumunda bu süre daha da kısalabilmektedir.

Özetlemek gerekirse, görece uygun fiyatlı olmaları ve uzun yıllardır kullanılan denenmiş ürün olmaları jel aküleri solar depolama çözümlerinde on yıllardır tercih edilir kılmaktadır. Öte yandan, düşük DOD değerleri, düzenli bakım gereksinimi ve görece kısa ömürlü olmaları olumsuz yönleridir.

Solar Jel Akü fiyatları

Solar jel aküler, geleneksel kurşun-asit aküleri ayrı tutacak olursak solar depolama alanında en önde gelen fiyat performans ürünüdür. Fiyat temel olarak solar akü kapasitesi, jel akü ömrü (cycle sayısı), deşarj derinliği ve markaya göre şekillenir. Türkiye piyasasında, orbus solar jel akü, ritar solar jel akü, lexron solar jel akü, eurostar solar jel akü, victron solar jel akü gibi  muhtelif özelliklerde ve markalarda solar jel aküler mevcuttur. 

SolarAVM’de birbirinden farklı marka ve özellikte solar jel akü modellerine gelişmiş filtreleme seçenekleri sayesinde kolaylıkla erişebilir, aklınıza takılan sorular için uzman teknik ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.