Solar İnverter Nedir? Merak Ediyorsanız...
En basit bir dil ile anlatacak olursak elektrik üretmek için kullanılan bir Güneş Enerji Sisteminde Güneş panelleri sistemin kas yapısını oluşturuyorsa Solar inverterler sistemin beynidir. Güneş panelleri sistemin gücünü oluşturur, inverter ise bu gücün ne kadarınının ne şekilde kullanılacağını belirler. Komple bir güneş enerji sisteminde inverter fiyatları sistem maliyetinin yaklaşık %10 una karşılık gelmesine rağmen üretilen tüm elektrik enerjisi inverter üzerinden geçer ve enerji yönetimi solar inverterler tarafından yapılır.
Donanımsal olarak ise inverter düşük seviye bir bilgisayardır diyebiliriz.
Bir Solar İnverterin Çalışma Prensibi Nedir?
Güneş Enerji panelleri elektriği doğru akım (DC) şeklinde üretirler. Yani güneş panellerinde üretilen elektriğin bir frekansı yoktur. Oysa evlerimizde işyerlerimizde yani hayatımızda kullandığımız elektriğin %99 u Alternatif akım (AC) ile çalışırlar. Alternatif akımın sürekli değişen bir frekansı vardır. Ülkemizde kullanılan tüm cihazlar 50 Hz frekansında çalışır.
Bu durumda temel bir sorun ortaya çıkmaktadır. Güneş panellerinde ürettiğimiz elektriği evlerimizde doğrudan kullanamıyoruz. Yani iki farklı dil kullanan iki farklı elektrik sistemimiz var. Dolaysıyla sonsuz bir enerji kaynağı olan güneş enerjisini evlerimizde elektrik olarak kullanabilmemiz için bu iki sistem arasında tercüme yapabilecek bir tercümana ihtiyacımız var; İnverterler burada devreye girmektedir. Bir solar inverter bu iki dil arasında bir tercüme yaparken önemli bir işlev daha sunarlar: Bilgi.. Bir güneş enerjisi sisteminde güneş panellerinin ne kadar elektrik ürettiğini, bunun ne kadarının evlerimizde kullanmaya uygun hale getirildiğini, hangi saatte ne kadar elektrik enerjisi elde edildiği gibi ham veriler yanında birçok işlenmiş veri de inverterler vasıtasıyla bize iletilebilirler.
Solar İnverter Çeşitleri
Günümüzde pek çok solar inverter markaları vardır. Bu markalardan bazıları sadece bir çeşit inverter üretirken bazıları da farklı tiplerde inverterler üretebilmektedir. Sisteminizde kullanacağınız en uygun solar inverter seçimi için bu kısmı dikkatle okumanızı öneriyoruz.
1. Basit Dizi İnverterler
Bu tip inverterler uzun bir süre boyunca güneş enerji sistemlerinin tek seçeneği oldu. Bunun en büyük nedenleri düşük ilk yatırım maliyetleri, işçiliklerinin basit ve bakımlarının kolay olması idi. Ancak bu tip inverterlerin avantajları yanında bir dezavantajı da bulunmaktadır. Bir örnekle açıklayacak olursak;
Güneş panellerinden yüksek güçler elde edebilmek için birden fazla güneş paneli seri olarak birbirine bağlanırlar. Tıpkı bir zincirin halkaları gibi... Bir zincirin gücü en zayıf halkasının gücü kadardır. Bunun gibi seri bağlanmış güneş enerji panellerinin herbirinin gücü de en düşük güçlü güneş panelinin gücüne eşit olacaktır. Bir dizide 10 adet 250Wp gücünde güneş enerji paneli olduğunu düşünelim. Bu panellerin doğrudan güneşi gördüğü saatlerde dizinin toplam gücü 2500Wp olacaktır. Oysa dizide yer alan arızalı veya kısmi gölge içeren bir güneş panelinin gücü 100Wp ise diğer tüm güneş panelleri de en fazla 100W olacaktır. Bu durumda dizinin toplam gücünün 2350 Wp olması gerekirken sistem ancak 1000Wp gücünle elektrik üretebilmektedir.
Şekil-1. Solar İnverter Bağlanti Şeması
Doğrudan güney cepheye bakan önü açık, herhangi bir şekilde ağaç direk vs gölge kaynaklarından hiçbir şekilde etkilenmeyen bir çatınız var ise basit dizi inverterler sizin için iyi bir seçim olabilirler. Aksi durumda cazip ilk yatırım sıasında uygun inverter fiyatına rağmen olası güç kayıpları sonucu oluşacak kazanç kaybı güneş enerji yatırımınızın geri dönüş süresini uzatabilir. Bu tip inverterlere sitemizde satışa sunulan Abax marka inverterleri gösterebiliriz.
2. Optimize edilmiş İnverterler
Optimize edilmiş inverterler donanım destekli ve yazılım tabanlı olarak iki farklı türde üretilirler. Bu konu ayrı bir yazı konusu olmakla birlikte basitçe anlatacak olursak donanım destekli inverterlerde her bir güneş panelinin bağlı olduğu optimizer adı verilen cihazlar bulunmaktadır. Bu cihazlar vasıtasıyla düşük üretim yapan paneller donanımsal olarak devreden çıkarılırlar, yani by-pass edilirler. Örnek verirsek 10 adet 250 watt güneş paneli içeren bir dizi normal şartlarda 2500 watt elektrik üretir. bir panelin herhangi bir sebeple 100 watt elektrik üretmesi durumunda seri bağlamadan dolayı diğer paneller de 100 watt güç üretirler. Bu durumda güneş enerji sisteminin toplam gücü 1000 watt a düşecektir. Optimizer kullanılan sistemde ise düşük güç üreten güneş paneli devreden çıkarılır ve diğer güneş panelleri normal güçlerinde çalışmaya devam ederler. Bu durumda sistemin gücü 2.250 watt olacaktır, yani toplam kayıp sadece bir panelin gücüyle sınırlı olacaktır. Yazılım tabanlı optimizerli inverterlere ise SMA Shadefix yazılımını örnek olarak verebiliriz. Bu yazılım kullanıldığında dizi üzerindeki herhangi bir güneş panel düşük üretim yaptığında yazılımsal olarak güneş paneli üzerindeki by-pass diyotlar uyarılır ve düşük üretim yapılan panel veya hücre dizisi devre dışı bırakılır. Bu şekilde diğer hücre dizisi ve paneller normal üretimlerine devam ederler. SMA Shadefix yazılımının çalışması ile ilgili videoyu "Sma-Shadefix Çalışma Prensibi" adresinden izleyebilirsiniz.
3. Hibrit İnverter
Hibrit inverterler son yıllarda üretilmeye başlanmıştır. Basitçe bir on grid inverter ile bir batarya inverterinin birleştirilmiş halidir denilebilir. Bu sistemde istenilirse güneş enerji sistemine bir solar jel akü veya lityum batarya ilave edilerek elektrik üretiminin fazla olduğu saatlerde enerji bu bataryalarda depolanır. Bu enerji güneşin olmadığı veya elektrik üretiminin yetersiz olduğu saatlerde evinizde kullanılır.
Bir ev veya İşyeri İçin Hangi İnverteri Seçmeliyim?
Bir ev için gerekli güneş enerji inverterini tespit etmek için ilk soracağınız soru şu olmalıdır;
1. Kuracağım güneş enerji sistemi ulusal elektrik şebekesine bağlı olacak mıdır?
Bu sorunuzun cevabı evet ise On grid inverter ya da hibrit inverter dediğimiz inverterlere bakmalısınız. On grid inverter dediğimiz modeller elektrik şebekesine bağlı olarak çalışırlar. Gündüzleri güneşli saatlerde üretilen elektrik enerjisi öncelikle evinizde tüketilirler. Tüketiminizden fazla bir elektrik üretimi sözkonusu ise dağıtım şebekesiyle imzalayacağınız bir bağlantı anlaşması ile bu fazla üretilen elektriği dağıtım şirketine verebilirsiniz. Akşamları ve güneşin olmadığı saatlerde ise elektrik şebekesinden elektrik çekersiniz. Her ayın sonunda şebekeye verilen ve şebekeden çekilen elektrik enerjisi hesaplanır ve üretiminiz fazla ise dağıtım şirketi banka hesabınıza şebekeye verdiğiniz elektriğin bedelini yatırır.Tükettiğiniz elektrik fazla ise dağıtım şirketi fatura keserek fark elektriğin tutarını sizden tahsil eder. Biz buna "mahsuplaşma" ya da "elektrik mahsuplaşma" da diyoruz. Hibrit inverter kullanırsanız gündüz saatlerinde tüketiminizden fazla elektrik üretiyorsanız; ürettiğiniz fazla elektrik öncelikle solar jel akü veya lityum bataryaları şarj etmekte kullanılır. Eğer depolama üniteleriniz de dolu ise fazla üretilen elektrik çift yönlü bir sayaçtan geçerek dağıtım şebekesine verilir. Akşam ya da güneşin olmadığı saatlerde ise öncelikle depolama ünitelerinizde depolanan elektriği kullanırsınız. Bataryalarınızın min şarj seviyesine ulaşması sonrası elektrik tüketiminiz devam ediyorsa talebiniz olan elektrik dağıtım şirketinden karşılanır. Ay sonunda yine "elektrik mahsuplaşma" sistemine göre verilen ve alınan elektrik miktarları hesaplanır.
Eğer dağıtım şirketinin şebekesine bağlanmayacaksanız bu durumda off grid inverter dediğimiz inverter türleri sizin için daha iyi bir seçim olabilir. Bu tip solar inverter i kullanırsanız güneş panellerinde ürettiğiniz elektriği öncelikle kendiniz kullanır, kullanmadığınız elektrik enerjisini solar jel akü veya lityum batarya gibi depolama ürünlerinde depolarsınız. Ancak Depolama ürünleri de tam şarj durumunda ise fazla ürettiğiniz elektriği elektrik şebekesine veremezsiniz. Güneşin olmadığı saatlerde ise depolama ünitelerindeki elektrik enerjisini kullanırsınız.
Dağıtım şirketine bağlı bir güneş enerji sistemi kuracaksanız ister şebekeye elektrik verin veya isterseniz enerji kontrol cihazları vasıtasıyla şebekeye elektrik vermeyin dağıtım şirketine mutlaka bildirim yapmalısınız. Dağıtım şirketiyle mahsuplaşma yapmayacaksanız dağıtım şirketi ile bağlantı sözleşmesi yapmanıza gerek olmamakla birlikte mutlaka bildirim yapmak zorundasınız. Ancak Mahsuplaşma yapacaksanız bu durumda inverter seçiminiz için için okumaya devam edin...
2. Elektrik Abone Grubunuz
Elektrik abone grupları ülkemizde Mesken, Ticarethane, Sanayi ve Tarımsal sulama şeklindedir. Eğer "mesken abone" grubu içerisinde yer alıyorsanız bu durumda inverter gücünüzün 10kW ı geçmemesi mantıklı bir karar olabilir. Çünkü dağıtım şirketi yönetmelik gereği hiçbir şekilde 10kW üzeri bir güç ile şebekeye bağlanmanıza izin vermeyecektir. Meken grubunda olup olmadığınızı öğrenmek için faturanızın "abone grubu" bölümüne bakabilirsiniz. Bu maddeden bağımsız olarak yine yönetmelik gereği şebekeye bağlı olarak kuracağınız güneş enerji sisteminizin kurulu gücü, sözleşme gücünüzü geçemez. Bir örnek ile açıklarsak; bir evin güneş enerjisi hesaplama dan önce evinize bir güneş enerji santral, kurmak istiyorsanız hiçbir şekilde 10 kW üzeri bir güneş enerji tesisi kuramazsınız. Bunun yanısıra faturanızda yer alan sözleşme gücünüzün 5 kw olduğunu varsayalım. Bu durumda kuracağınız tesisin üst güç sınırı 5 kW dır. Yani en fazla 5 kW güvünde bir güneş enerji tesisi kurabilirsiniz. Bu durumda 10 kw inverter yerine 5 kw inverter kullanmak sizin için daha doğru bir seçim olacaktır. Diğer abone gruplarında da sözleşme gücünüz ile sınırlı olduğunuzu bilmelisiniz. Sözleşme gücünüzü yine faturanızda görebilirsiniz.
Ekstrem durumlar olmakla birlikte inverter seçiminde dikkat edeceğiniz hususları açıklamaya çalıştık. Anlattıklarımız dışında solar inverter fiyatları vb hususlarda veya farklı sorularınız olması durumunda bizimle info@solaravm.com adresimize mail gönderebilir veya 0312 394 5522 hattımızdan çekinmeden bizimle irtibata geçebilirsiniz.
