Elektrik Faturasında Mahsuplaşma Nedir? Nasıl Yapılır?

Güneş enerji sistemi ile neredeyse beraber dile getirilen Mahsuplaşma Nedir? 12.05.2019 tarihinde yürürlüğe giren yeni Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile birlikte artık gerçek veya tüzel kişilikler, (lisans alma veya şirket kurmaya gerek kalmadan) elektrik enerjisi üretebilecek. İhtiyaç fazlası üretimlerini şebekeye verebilecek ve şebekeye verilen elektrik enerjisi YEKDEM kapsamında değerlendirilecek. YEKDEM= Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması)

“Aylık mahsuplaşma” olarak ifade edilen bu uygulamada :

• Yönetmelik kapsamında kurulacak tesislerde üretim ve tüketim tesislerinin aynı ölçüm noktasında olması gerekir. Yani Elektrik tüketimi yapılan tesis ile güneş enerji santralinin üretiği elektrik tek bir elektrik sayacı tarafından ölçülebilir olmalıdır.
• Geçici kabul alan ve İşletmeye giren tesislerde bir ay içinde sistem kullanım anlaşması imzalanması gerekir.
• Şebekeye verilecek enerji ile şebekeden çekilen enerji, her ayın 6. günü yapılacak hesaplamalarla aylık mahsuplaşmaya tabi olur.
• Mahsuplaşma, dağıtım şirketi tarafından sağlanan çift yönlü sayaç ile sağlanır.

Peki mahsuplaşma için önemli kriterler nedir?

12 Mayıs 2019’da Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik çatı ve cephe uygulamalı güneş enerjisine dayalı üretim tesislerine yöneliktir. Yani ihtiyaç fazlası elektriği satabilmek için tesisi, mutlaka bir çatıya veya cepheye kurmanız gerekmekte. Arazi üzerine kurulacak güneş enerjisi tesisiyle herhangi bir mahsuplaşma yapmanız mümkün olmayacaktır.

Burada yine akıllara gelen ilk soru: "Büyük güneş tarlaları görüyoruz ve devlete satıldığını biliyoruz biz niye yapamıyoruz veya yapamaz mıyız?" Evet doğru! Türkiye güneş zengini bir ülke. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde güneş tarlaları mevcut. Önceden (12.05.2019 tarihli yönetmelik öncesi) arazilere tesis kurmaya izin veriliyordu ve bunu şebeke entegreli olarak kurup doğrudan satışı yapılabiliyordu. Fakat şu an ki yönetmelik gereği bu mümkün değil. Yine arazinize güneş enerjisi tesisi kurabilirsiniz ancak tek farkla! Kurduğunuz tesiste üreteceğiniz elektrik enerjisini yalnızca öz tüketim amaçlı (kendiniz) kullanabilirsiniz.

Sanayi veya ticarethane tüketicisi iseniz kurabileceğiniz max güç elektrik faturanızda yer alan sözleşme gücünüzdür. Mesken tüketicisi iseniz max kurabileceğiniz güç 10 kW'dır. Faturanızda yazan sözleşme gücünüz 10 kW’ın altında ise, kurulacak tesis faturanızdaki sözleşme gücü ile sınırlıdır. (Bknz Elektrik Faturası örneği)

Gerçek ya da tüzel kişi olsanız da mahsuplaşma da uygulanan yöntem aynıdır. Mahsuplaşma işlemine başlamak için ilk önce dağıtım şirketine bir başvuru yapılması gerekmektedir.

Mahsuplaşmada Yasal Süreç Aşamaları Nelerdir?

Birkaç ana başlıkta mahsuplaşma için sürecini özetlersek;

1. Dağıtım şirketine Çağrı mektubu başvurusu
2. Başvuru görüşünün alınması
3. Başvuru görüşü olumlu ise Proje onayı için başvuru yapılması
4. Projenin onaylanması
5. Dağıtım şirketi ile Bağlantı anlaşması imzalanması
6. Güneş Enerji Santrali Kurulumu
7. Geçici kabul işlemleri
8. Sistem kullanım anlaşması imzalanması

1 kW dan MW lık projelerde dahil olmak üzere yasal süreçte hiçbir farklılık yoktur. Temelde istenilen aşamalar aynıdır. Ancak projenin büyüklüğüne veya dağıtım şirketlerinin isteklerine göre evrak süreci çeşitlilik kazanmaktadır. Mahsuplaşma işleminin gerçekleşebilmesi için bu yasal süreçlerinin tamamının neticelendirilmesi gerekir. Sonrasında dağıtım şirketiyle mutlaka bir sistem kullanım anlaşmasının imzalanması gerekmektedir.

Elektrik Faturalarında Mahsup Yapmanın Amacı Nedir?

Mahsuplaşmada temel amaç şudur: Kurduğunuz güneş enerjisi tesisi ile ihtiyacınız olan elektriği çatınızdaki tesis ile karşılamak ve ihtiyaç fazlası enerjinin şebeke verilmesi. Bu takibi de çift yönlü sayaç ile sağlanmaktadır. Tüzel kişilerde her ay dağıtım şirketi tarafından sayaç okuma yapılır. Sonra alış ve veriş verileriniz hesaplanarak size bildirilir. Şebekeye vermiş olduğunuz enerjinin kWh cinsinden değeri hesaplanarak, elektriği aldığınız güncel fiyattan dağıtım şirketine fatura kesersiniz. Mesken abonesinde ise bu direkt faturanızdaki düşüş olarak görülmektedir.

Örnek bir mesken tüketicisi faturası aşağıdaki gibidir;

Mahsuplaşma aylık olarak hesaplanmasa bile yapılan yatırımın değeri, yıl bazında daha net anlaşılabilir durumdadır. Ülkemizde bahar aylarında ve yaz aylarında güneşlenme süresi daha fazladır. Kış aylarında ise bu süre daha düşüktür. Yani yazın dağıtım şirketine kestiğiniz faturanın miktarı artabilir ve faturanızda ki düşüş daha fazla olabilir. Ancak kış aylarında bu oranlarda azalmalar olması normaldir. Yıl bazında bir değerlendirme yaptığınızda aslında faturaların sıfırlandığını bile görebilirsiniz.

Mahsuplaşmadaki bir diğer önemli avantajda elektrik fiyatlarına gelecek olan zamdan asla etkilenmeyecek olmanızdır. Çünkü ay sonunda dağıtım şirketine keseceğiniz faturanın birim fiyatı, dağıtım şirketinin size kestiği elektrik fiyatı ile aynıdır. Yani elektriğe ne kadar zam gelirse gelsin bu size bir dezavantaj oluşturmayacaktır. Aksine kendi güneş enerjisi tesisinizle ihtiyacınız olan elektriği kullanmak yaptığınız yatırımın size daha erken geri dönmesini sağlayacak ve amorti süresini de kısaltacaktır.

Elektrikte dışa bağımlılığı azaltmak ve yenilenebilir bir enerji tesisi sahip olmak için en uygun yatırım güneş enerjisi ile mahsuplaşmaktır.