Güneş Enerjili Tarımsal Sulama Teşvik ve Destekleri

Güneş Enerjili Tarımsal Sulama Teşvik ve Destekleri yazımızda size çeşitli mevzuatlar yoluyla sağlanan olanaklar hakkında detaylı bilgi vereceğiz.

Dünyada enerji ve tarım konu başlığının önemi özellikle içinde bulunduğumuz bu dönemde ne denli önemli olduğu hissedilmektedir. Gerek küresel iklim değişiklikleri gerekse enerji kaynaklarının azalan potansiyeli özellikle elektrik enerjisi üretimi ve tarımsal faaliyetlerin önemini daha da artırmaktadır. Önümüzdeki gelecekte bu iki başlık çok daha kritik derecede öneme ve değere ulaşacak olup bu alanda yapılan ve yapılacak yatırımların değeri şimdiden  hissedilmektedir.

Tüm dünya ülkeleri bu alanda elinde olan potansiyeli en etkili ve verimli olarak kullanmanın çalışmalarını yapmaktadır. Ülkemizin bulunduğu coğrafi konum ve özellikle güneşlenme süreleri göz önüne alındığından ülkemizde yürütülen tarımsal faaliyetlerde ihtiyaç duyulan elektrik enerjisinin sağlanmasında en etkili ve ucuz kaynak olarak güneş öne çıkmaktadır.

Ülkemizde de özellikle son 10 yılda başta enerji olmak üzere hem tarımsal faaliyetlere hem de yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimine yönelik faaliyetlere çeşitli teşvik ve destekler sağlanmıştır.  Tarımsal amaçlı faaliyet gösterecek kişi ve kuruluşlara gerek tarımsal faaliyetleri gerekse bu faaliyetlerinde ihtiyaç duyulacak elektrik enerjisini üretmek istemeleri halinde çeşitli teşvik destek hibe ve avantajlar ve ayrıcalıklar sağlanmaktadır.

Bunları başlıklar halinde ele alacak olursak,

1. Tarımsal Faaliyetlerde İhtiyaç Duyulan Elektriğin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Sağlanması Amacıyla Mevzuatlar Yoluyla Sağlanan Olanaklar
2. Tarımsal Faaliyetlerde İhtiyaç Duyulan Elektriğin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Sağlanması Halinde Sunulacak Finansal Olanaklar

1-) Tarımsal Faaliyetlerde İhtiyaç Duyulan Elektriğin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Sağlanması Amacıyla Mevzuatlar Yoluyla Sağlanan Olanaklar

ENERJİ MEVZUATINDA YÖNELİK YAPILAN DÜZENLEMELER

Sağlanan bu olanaklardan özellikle tarım faaliyetinde bulunanlar için kendi ihtiyacına yönelik olarak elektrik üretmek istenilmesi halinde de yapılacak bu üretimin  yenilenebilir enerji kaynaklarına (hidro, jeotermal, güneş, rüzgar, bitki artıkları, biyokütle,gel-git ve dalga vb )  dayalı olması halinde de ilgili kanunlar ve yönetmelikler ile düzenlemeler yapılmıştır.

Ülkemizde Elektrik üretim iletim ve dağıtımına yönelik hususları düzenleyen kanun Elektrik Piyasası Kanunu’dur.

Elektrik Piyasası Kanununa göre ülkemizde elektrik üretimi  lisansa tabiidir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan Lisans alınarak  yapılabilmektedir. Ancak belli şartlarda ve koşullarda elektrik üretimi Lisans almadan tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarını tüketim noktasına en yakın kendi üretim tesisinden karşılaması  amaçlanarak Lisanssız olarak üretilmesine olanak sağlanmıştır.  Kanunun 14. Maddesinde bu hususular düzenlenmiştir.

Bu madde de yapılan bir düzenleme ile  ;

TARIMSAL SULAMA AMAÇLI TESİSLERE SÖZLEŞME GÜÇLERİNİN İKİ KATI’NA KADAR KAPASİTEDE ÜRETİM TESİSİ KURMA OLANAĞI

• Sanayi tesisleri ve tarımsal sulama amaçlı tesisler tarafından bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünün iki katı ve diğer kişiler bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü ile sınırlı olmak kaydıyla, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi” kurmaları halinde diğerlerinden ayrı olarak sözleşme güçlerinin iki katı büyüklükte üretim tesisi kurmalarına olanak sağlanmıştır.

TÜKETİLEMEYEN İHTİYAÇ FAZLASI ELEKTRİĞİN DEVLETÇE 10 YIL SÜRE İLE SATIN ALINMASI

• Ayrıca yine aynı kanunun “yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten kişilerin ihtiyacının üzerinde ürettiği elektrik enerjisinin sisteme verilmesi hâlinde elektrik enerjisi son kaynak tedarik şirketince, 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun kapsamında belirlenen fiyatlardan alınır.” Denilmekte olup ihtiyaç fazlası kullanılamayan elektrik devletçe satın alınmaktadır. ilgili yönetmelikte belirlenen bu süre ise 10 Yıl’dır

TARIM ARAZİLERİNİN BİR KISMINA ELEKTRİK ÜRETİM TESİSİ KURULABİLMESİNE OLANAK VERİLMESİ

• Mevzuatta ilgili yönetmelikte ayrıca “ İlgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olması halinde, tarım arazilerinin bir kısmında tarımsal sulama amacıyla bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi kurulabilir."  Denilmekte olup tarım faaliyeti yürütülen tarım arazilerinin bir kısmında elektrik üretim tesisi kurulabilmektedir.
• Ayrıca 3194 sayılı İmar Kanunu  çerçevesinde yayımlanan yönetmeliğe göre tarımsal amaçlı sulama sistemlerinin ihtiyacı için sorumluluk alanına göre il tarım ve orman müdürlüğünden veya orman bölge müdürlüğünden uygun görüş alınmak kaydıyla betonarme temel içermeden metal konstrüksiyon ile yapılacak olan panel yüzey alan toplamı 125 m2’yi ve en yüksek noktasının zemin yüzeyine uzaklığı 150 cm’yi geçmeyen güneş kaynaklı yenilenebilir enerji sistemleri yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi değildir. 

Bu noktada  uygulamada her ne kadar Güneş tesisi tarım arazisi üzerine kurulabilir dense de Tarım İl Müdürlüklerinden alınması gerekli «Marjinal Tarım Yazısını» bazı bölgelerde alınamamaktadır. Bu hususta Toprak Koruma Kanunu ile Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında ki mevzuatta net bir uyum ve bu imkanlara çözüm getirecek düzenlemeye ihtiyaç vardır.

DİĞER MEVZUATLARDA YAPILAN DÜZENLEMELER

YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI HAKKINDA KARAR KAPSAMINDA YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARINA 4.BÖLGE TEŞVİKLERİ KAPSAMINA ALINMASI

Yenilenebilir Enerji Yatırımlarına yönelik olarak 5.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren tebliğde yapılan değişiklik ile Güneş Enerjisi yatırımları yatırım yeri fark etmeksizin 4. bölge teşvikleri kapsamına alınmış ve Kurumlar Vergisi, SGK, KDV ve Gümrük Vergisi desteklerinden yararlanabilir duruma gelmiştir. Yatırım daha üst bölgelerde (5 ve 6. bölgeler) ise bulunduğu bölgenin teşviklerinden yararlanacaktır.

Bu kapsamda sektör ayrımı olmaksızın gerçek kişiler, şirketler, sermaye şirketleri ve gerçek şahıs şirketleri, adi ortaklıklar veya iş ortaklıkları, kooperatifler, sınırlı sorumlu kooperatifler, tam sorumlu kooperatifler ve müteselsil kooperatifler, birlikler, dernekler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından teşvik belgesi almak suretiyle faydalanabilirler.

• "Güneş enerjisinden elektrik üretimi yatırımlarında; modernizasyon niteliğindeki yatırımlar, 240 KW altı kapasitedeki (çatı dâhil) yatırımlar." yatırım teşvik belgesi dolayısıyla yatırım teşviklerinden yararlanamamaktadır.
• Buradan hareketle  240 KW  ve üzerindeki güneş enerjisi kaynaklı elektrik üretimi yatırımları yatırım teşviklerinden yararlanabilecektir.
• Teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmeyen harcamalar ; Güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek güneş paneli ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemleri, kapsam dışıdır.

2-) Tarımsal Faaliyetlerde İhtiyaç Duyulan Elektriğin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Sağlanması Halinde Sunulacak Finansal Olanaklar

Ülkemizde tarımsal faaliyetlere yönelik olarak yapılacak yatırımlar ve teşebbüslerde bir takım hibe ve destekler ayrıca finansal olanaklar da sağlanmaktadır.

GÜNEŞ ENERJİLİ SULAMA SİSTEMLERİNE % 50 HİBE DESTEĞİ VERİLMESİ

Kalkınma destekleri kapsamında yapılan düzenlemeler neticesinde 5488 sayılı Tarım Kanunu ile 27/7/2020 tarihli ve 2800 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımlar ve Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesine İlişkin Karar çerçevesinde yayımlanmış olan ;

KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ KAPSAMINDA BİREYSEL SULAMA SİSTEMLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2021/7) uyarınca destek verilecek yatırım konularında yer alan  “Güneş enerjili sulama sistemi kurulması.” halinde hibeler verilmektedir.

• İlgili tebliğde Güneş enerjili sulama sistemlerine verilecek % 50 hibe desteğine ilişkin ilgili maddeler tebliğde yer aldığı şekliyle  ilgili maddeler şu şekildedir.

Uygulanacak Hibe Desteği Tutarı, Oranı ve Hibe Desteği Verilecek Mal Alımı Gider Esasları

Hibe desteği tutarı ve oranı

MADDE 11 – (1)Bu Tebliğ kapsamında kabul edilen başvurularda, hibe sözleşmesinde belirlenen hibeye esas mal alım tutarının KDV hariç %50’sine hibe yoluyla destek verilir. Hibe başvuru formunda belirtilen hibeye esas mal alım tutarının, başvuru değerlendirme aşamasında tespit edilen referans fiyatlar içinde kalan kısmı, hibe sözleşmesinde hibeye esas mal alım tutarı olarak belirlenir. Referans fiyatları aşan kısmı ise referans fiyat farkı olarak belirlenir ve tamamı yatırımcı tarafından karşılanır.

(2) Hibeye esas mal alım tutarı 1.000.000-TL’yi geçemez. Mal alım bedellerinin, bu miktarı aşması durumunda, aşan kısım yatırımcı tarafından ayni katkı olarak karşılanır. 

Hibe desteği verilecek uygun mal alımı giderlerine ilişkin şartlar

MADDE 12 – (1) 8 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen yatırım konularına ilişkin bireysel sulama sistemlerinin alım giderleri aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde hibe desteği kapsamında değerlendirilir:

a) Tarla içi yağmurlama, mikro yağmurlama, damla sulama ve yüzey altı damla sulama sistemi kurulması ile güneş enerjili sulama sistemleri kurulması başvuruları kapsamında; güneş paneli, pompa, filtre, kontrol ünitesi, ana ve yan dallara ait borular, bağlantı ekipmanı, vanalar, damlatıcı ve yağmurlama ekipmanı gibi sadece tarla içinde kullanılan malzemelerin başvuruya ait parsellerde sisteminin çalıştırılması, eksiksiz montaj kontrollerinin yapılması ve tespit tutanaklarının düzenlenmesi.

Hibe desteğine uygun olmayan mal alım giderleri

MADDE 13 – (1) Hibe desteği verilmeyecek olan giderler şunlardır:

(3) Bireysel sulama sistemlerine yönelik mal alımlarında, sadece güneş enerjisi sistemini içeren, sulama sistemi içermeyen başvurular hibe desteği kapsamı dışındadır.

Hibe başvurularında, güneş enerjisi sistemi ile sulama sisteminin birlikte projelendirildiği durumlarda, güneş enerjisi sisteminin maliyeti toplam maliyetin %60’ını aşamaz, aşması durumunda artan kısım yatırımcı tarafından ayni katkı olarak karşılanır.

Denilmekte olup ilgili tebliğde bu hususlar bu şekilde düzenlenmiştir. Yukarıdaki yer alan esaslara göre durumu ele alacak olursak

• Örneğin ; Bireysel Sulama Sistemi Güneş Kaynaklı olarak kurulduğu durumda hibeye esas mal alım tutarı 1.000.000-TL’yi geçemez. Denildiğinden buna ilişkin mal alım bedeli hibe tutarı KDV hariç 500 Bin TL olacak bunun da en fazla % 60 lık kısmı Güneş Enerji sistemi maliyeti olabilir. Bu durumda 300.000 TL maliyete sahip bir Güneş Enerji Sistemi kurulması halinde hibe olarak faydalanabilecektir bu miktarı aşması durumunda, aşan kısım yatırımcı tarafından ayni katkı olarak karşılanır. 

TC.ZİRAAT BANKASI A.Ş. VE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNCE TARIMSAL ÜRETİME DAİR DÜŞÜK FAİZLİ YATIRIM VE İŞLETME KREDİSİ KULLANIMI

2/1/2020 tarihli ve 2015 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında yayımlanan Tarım ve Orman Bakanlığınca yayımlanan

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. VE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNCE TARIMSAL ÜRETİME DAİR DÜŞÜK FAİZLİ YATIRIM VE İŞLETME KREDİSİ KULLANDIRILMASINA İLİŞKİN UYGULAMA ESASLARI TEBLİĞİ

• Tebliğ uyarınca bu kapsamda  kullanılacak kredilerde tebliğde yer alan yatırım konularında ki elektrik enerji ihtiyacının yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak sağlamaları halinde kullanacakları kredi faiz oranından özellikli indirim kriteri olarak % 20 oranında indirim yapılması olanağı getirilmiştir.

Tebliğin bu huşuları düzenleyen maddeleri aşağıda yer almaktadır.

Özellikli indirim kriterleri

MADDE 4 – (1) Karar kapsamında kredilerden yararlanacak olan üreticiler, aşağıdaki fıkralarda belirtilen özellikli kriterleri sağlamaları halinde, üretim konuları için belirlenen taban indirim oranlarına ilave olarak, şartlarını sağladıkları özellikli kriter indirim oranlarından da yararlandırılır.

(7) Modern basınçlı sulama sistemi kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, bu Tebliğin 23 üncü maddesinde belirtilen sulama sistemlerinden bir veya birkaçının kullanılıyor olması gerekmektedir.

(10) Jeotermal, yenilenebilir, atık enerji kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, işletmenin enerji ihtiyacının, jeotermal ve/veya güneş, rüzgar, biokütle vb. yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak sağlanması ve/veya başka bir faaliyetin sonucu olarak ortaya çıkan atık enerjinin (yüksek ısılı buhar, atık sıcak su vb.) işletmede kullanılabilir enerjiye dönüştürülmesi suretiyle karşılanması gereklidir.

Yenilenebilir enerji kaynakları

MADDE 32 – (1) Tarımsal faaliyette bulunan üreticilerin, yukarıda belirtilen üretim konularında kendi üretim kapasiteleriyle uyumlu olmak kaydıyla, elektrik ihtiyaçlarını yenilenebilir enerji kaynaklarından (güneş ve biyokütle) üretmek için gerekli olan tesis ve alet-ekipman alımı konularındaki kredi talepleri Karar kapsamında ilgili üretim konusu içerisinde değerlendirilecektir.

Yukarıdaki yer alan maddelere göre uygulamayı tebliğde yer alan yatırım konularından biri olan seracılık için bir örnekle açıklamak gerekirse

• ÖRNEĞİN ; Tebliğde en az on dekar büyüklüğünde sera kuracak, sera modernizasyonu yapacak ya da mevcut serasının ölçeğini asgari on dekar ve üzerine çıkaracak üreticilerin il/ilçe müdürlüklerince onaylanan projeleri içerisinde Güneş kaynaklı yenilenebilir enerji tesisi de barındırıyorsa kredi talepleri Karar kapsamında değerlendirilir.
• Denilmekte buna göre temin edecekleri üst Limit Kredi miktarı olan 25 Milyon TL krediye uygulanacak kredi faiz oranından % 50 Faiz indirimine ilaveten Güneş Kaynaklı Elektrik Üretimi proje içerisnde yer alıyorsa özel nitelikli indirim oranı olan % 20 oranında daha faizden indirim alabilecek ve Toplam % 70 daha düşük oranda faizle kredi kullanabilecek.  Buna göre kullanılan kredi tutarına uygulanacak yıllık kredi faiz oranı misal % 14 ise % 70 oranında kriterlere göre indirimler yapılarak , Yıllık % 4,2 oranında fazi oranından kredi kullanılacaktır.

Aşağıda ilgili tebliğe göre yer alan yatırım konularında yapılacak yatırımlarda yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim çeşidi olarak yer alan “Modern Basınçlı Sulama Sistemi “ kurulması olarak kredi faiz oranından özel nitelikli indirim sağlayan başlığın yer aldığı tabloları paylaşıyoruz. Daha detaylı bilgiye ilgili tebliğ ve eklerinden ulaşabilirsiniz.

TARIMSAL VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU IPARD 2 PROGRAMI KAPSAMINDA VERİLEN HİBE FİNANS DESTEKLERİ

Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunca koordine edilen IPARD PROGRAMI Kapsamında verilen finans destekleri Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir.

• Bu kapsamda en son verilen destekte 40 Milyon Avro olarak ayrılan bütçeden TKDK IPAR-2 projeleriyle %65 varan hibe desteği verilmektedir.
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına dayalı elektrik üretimi için hibe destekleri IPARD  II PROGRAMI kapsamında 302-7- YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI konu başlığı olarak ilan edilmektedir ve bu kod ile yer almaktadır.
• Kimler teşvik alabilir diye merak ediyorsanız da desteklenen 42 il için de nüfusu 20 bin altında kasaba ve köylere destek kapsamında yatırım yapacak 18 ile 65 yaş aralığındaki yatırımcılardır.
• Daha detaylı bilgiye www.tkdk.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu IPARD Programı (IPARD II Dönemi) ON BİRİNCİ BAŞVURU ÇAĞRI İLANI Ocak 2022 içinde yayımlanmış bu ilana ilişkin başvurular ise 11.03.2022 tarihinde sona ermiştir.

TKDK Hibe Destekleri Tekrar Ne Zaman Başlıyor? Nasıl Haberdar Olabilirsiniz?

Ne zaman başlıyor diyorsanız da bunu Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri harici kimse bilemez. Ama hibe başvuruları başladığında nasıl haberdar olabiliriz diyorsanız SolarAVM Blog sayfamızı sık sık ziyaret etmeyi unutmayın.